به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛  آیین رونمایی از نسخه‌برخط (آنلاین) دانشنامه‌های مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی روز سه شنبه، یکم مهر ماه 1399، با سخنرانی کاظم موسوی بجنوردی، اشرف بروجردی، علی بهرامیان، محمدمهدی محمودی، علی موسوی بجنوردی و مسعود تاره در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد.

در ابتدای این نشست کاظم موسوی بجنوردی، رئیس مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی گفت: من اگر بخواهم راجع به فواید و پیامدهای نسخه‌های برخط دایره‌المعارف‌هایی که ما پدید می‌آوریم صحبت کنم به درازا می‌کشد؛ به اختصار می‌گویم ما که دائرة‌المعارف‌نویس هستیم تمام وجوه فرهنگی ملتی را در قالب مداخل‌ زیاد نقطه به نقطه می‌کاویم. هر پدیده و مفهومی که در طول تاریخ این ملت به وجود آمده موشکافی کرده و خاستگاهش را بیان می‌کنیم و در آن بستری که پرورش یافته بازگو می‌کنیم.
 
او ادامه داد: بنابراین ما دائره‌المعارف‌نویس‌ها به یک معنا حافظ فرهنگ ملی هستیم و در عین حال باعث غنای بیشتر فرهنگ ملی می‌شویم و تمام این داشته‌های فرهنگی را غبارزدایی می‌کنیم و از لابه‌لای تاریخ بیرون می‌کشیم و بستری که در آن به وجود آمده و شاخ و برگ و معانی مختلف پیدا کرده را بیان می‌کنیم.
 
موسوی بجنوردی با اشاره به نقش دائره‌المعارف که در غنابخشی به فرهنگ ملی بسیار کارساز و موثر است. گفت: با کار جدیدی که ما انجام دادیم همه دائره‌المعارف‌هایی که ما می‌نویسیم سهل‌الوصول هستند و در اختیار همگان قرار می‌گیرند تا محققان بتوانند با آن تعامل داشته و وسیله‌ای برای تحقیق قرار دهند. بنابراین در اشاعه فرهنگ و باروری آن می‌تواند نقش برجسته‌ای داشته باشد. مزایای دیگری که برخط بودن این دائرة‌المعارف‌ها دارد این است که تمام مقالاتی که نوشتیم (حتی در حروف دیگری که دردانشنامه اسلامیکا زودترچاپ شده) همه به محض آماده شدن قابل عرضه باشد که این باعث می‌شود در نشر و عرضه مدخل‌ها به‌روز باشیم.
 
رئیس مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی یادآور شد: از روز اول مبنای ما بر این بوده که تمام مقالاتی که می‌نویسیم علمی و مبتنی بر منابع معتبر باشند. برای همین کوشش کردیم منابع تحقیق را جمع‌آوری کنیم. بنابراین مقالاتی که چنین با زحمت می‌نویسیم حیف است سال‌ها بلااستفاده بماند تا در نشر کاغذی به آن برسیم؛ شاید ۱۰ سال فاصله بیفتد اما برخط شدن این مقالات، ما را به روز می‌کند و صبر نمی‌کنیم تا حفره‌ها را پر کرده و مرتب منتشر کنیم. هرچند ترتیب الفبایی را حفظ می‌کنیم و روند انتشار کاغذی مسیر خود را دارد اما در نسخه برخط همه مقالات را به صورت دیجیتالی منتشر می‌کنیم تا محققان به آن دسترسی داشته باشند.
 
او در پایان با بیان اینکه «دانشنامه‌های برخط نقش مهمی در اشاعه فرهنگ ایرانی، دینی و شیعی خواهد داشت» یادآورشد: ما تدوین دائرة‌المعارف‌هایی مانند «مهندسی در ایران» را در برنامه داریم که فقط نسخه دیجیتالی خواهد داشت.
 
 

 
 اشرف بروجردی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران هم در ادامه این نشست طی سخنانی اظهار امیدواری کرد در تعاملی مشترک بتوانیم بهره‌بردار همه آنچه به‌عنوان یک ذخیره و ارزش برای جامعه در اینجا آفریده شده را بازخوانی کنیم. او با اشاره به آیه «نون والقلم و مایسطرون...» با بیان اینکه پاداش همه نگاشته‌ها و نوشته‌ها و دغدغه‌ها پاداشی است بی‌منت و عظیم. گفت: بر اساس همین چند آیه به این می‌رسیم که نوشتن و یادداشت کردن، ارائه مطلب و تدوین‌گر بودن برای یک بحث، نه تنها یک هنر که یک فضیلت است و می‌تواند یک ارزش ماندگار برای همه نسل‌ها باشد. به خصوص در این دورانی که حق و باطل امتزاج کرده، واژه‌ها و تعابیر مصادره به مطلوب می‌شوند و بسیاری از آنچه که باید در جای خود قرار بگیرد می‌بینیم که مورد بهره‌برداری غیر واقعی قرار می‌گیرند. در این شرایط نوشتن، نگاشتن و داشته‌های خود را در اختیار دیگران قرار دادن، فضیلتی است که می‌تواند برای نسل‌های آینده ماندگار شود.
 
رئیس کتابخانه ملی با تشکر از موسوی بجنوردی برای تدوین این دانشنامه‌های برخط گفت: شخص آقای بجنوردی هر کجا بوده منشا خیر و برکت بوده است و آثار و اقدامات ایشان برای همه نسل‌ها و آیندگان بسیار می‌تواند مفید باشد.
 
بروجردی با اشاره به اینکه باید بدانیم دائرة‌المعارفی که اینجا تدوین می‌شود و همه منابعی که در اختیار دیگران قرار می‌گیرد چقدر می‌تواند ارزش‌آفرین و برای نسل‌های آینده مفید باشد و به عنوان یک ارزش می‌توانیم از آن یاد کنیم، گفت: برای ما همین بس که در این شرایط سخت کرونا که توصیه می‌شود از خانه‌هایتان بیرون نیایید بیاییم و این زحمات را ببینیم و بهره‌بردار خوبی برای این زحمات باشیم. چون دانش بشری و تراوشات ذهنی علما و بزرگان می‌تواند برای نجات بشر و آینده او طلیعه و فرصتی باشد که آنها را به کمال و هدفی که از آفرینش‌شان در بیان خداوند عنوان شده استفاده کرده و بهره ببرند.
 
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ادامه داد: انباشت دانش بشری و عزیزانی که در ایران اسلامی باعث رشد و گسترش این علوم و دانش‌ها شدند ضرورت توجه به این انباشت دانش را اقتضا می‌کند. بنابراین دائرة‌المعارف می‌تواند این زمینه و فرصت را برای هرکسی وارد این فضا می‌شود فراهم کند. آن هم در شرایطی که جهل به‌طور ناخواسته سایه‌اش را بر بخش‌هایی از جامعه انداخته و خیلی از رفتارها و گفتارها بدون بهره‌گیری از این دانش تولید شده، به اشتراک گذاشته می‌شود. در حالی‌که باید بدانیم دین و آیین و ارزش‌های وجودی و انسانیت ما اقتضا می‌کند که در این دوره کوتاه عمرمان، از دانش بهره ببریم و دانش را ملاک و عمل زندگی خود قرار دهیم.
 
بروجردی با اشاره به اینکه سابقه ایران، تاریخ و سرنوشت مردم ایران که متکی بر داشته‌ها و دانش و باورها و مدیریتی است که بر آنها عرضه می‌شود، همه اینها تاریخچه‌ای طولانی دارد، گفت: ما قرن‌ها و هزاران سال پشتوانه تاریخی و علمی و دانشی داریم. در یک مقطع زمانی هم اسلام به ما عرضه شد و باز این ایرانیان بودند که با بهره‌گیری از اسلام و شناخت عمیق آن را به عنوان طلیعه‌ای جدید برای زندگی انتخاب و همان اسلام را در جامعه گسترش داده و با نگاهی نو و بر اساس شرایط زیسته خود بهره‌برداری کرده و به دیگران هم عرضه کنند. بنابراین مردم ایران همیشه حرفی برای گفتن دارند.
 
او خاطرنشان کرد: این نوشته‌ها و دانش تولید شده در ذهن بشری که مرتبا در قالب‌های مختلف شکل می‌گیرد در گذر زمان در یک مقطع جایی در کتابخانه ملی شکل گرفت و به عنوان گنجینه و ذخیره در آنجا نگهداری می‌شود که همت والای آقای بجنوردی پشتوانه‌ای است که امروز در دست دیگران قرار گرفته است.
 
رئیس کتابخانه ملی افزود: دانش ماندگار است و دانش است که می‌تواند نجات‌دهنده بشر باشد، اگر خوب مورد بهره‌برداری قرار بگیرد و به باور تک‌تک ما بنشیند؛ به خصوص جوانان عزیزی که دارای خلاقیت فراوان هستند و ذهن‌های تراوش‌گری که با خواندن دانش قدیم بر آن می افزایند و آن را رشد و گسترش می‌دهند.
 
بروجردی در ادامه با اشاره به پروژه سامانه حافظه ملی ایرانیان که چندی پیش از سوی سازمان اسناد و کتابخانه ملی رونمایی شد و سامانه نشریات ایران از دوران قاجار تا امروز را یکی از چهار بخش این سامانه خواند و گفت: به ما هشدار داده شد که ممکن است برخی تصاویر دولتمردان در نشریات قدیمی با امروز همخوانی نداشته باشد بنابراین سامانه نشریات ایران در بعضی جاها تنها دسترسی ویژه دارد اما همه اینها موجود است.
 
او در پایان، تدوین دائرةالمعارف را کاری بزرگ از سوی موسوی‌بجنوردی خواند و گفت: اما کار بزرگ‌تر ایشان، دعوت و جمع کردن اساتید صاحب‌نظر و ایجاد فضای پژوهشی برای آنها بود.
 
 

 
 علی بهرامیان، عضو شورای علمی مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی در ادامه این نشست، امروز را نقطه عطفی برای این مرکز خواند و گفت: ما همه از اهمیت فضای مجازی اطلاع داریم که چگونه با زندگی ما درآمیخته است. با این کار، مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی از حالت کتابخانه‌ای خود خارج شده و حاصل تحقیق چندین دهه از محققان کشور از غبار فراموشی خارج شده و بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد.
 
بهرامیان ادامه داد: دائرةالمعارف‌ها به طور کلی و این دائرةالمعارف در دوره ما مظلوم واقع شده‌اند و باید به خصوص در این دوره فضای مجازی که امکان بیشتری برای محققان فراهم شده بیش از این مورد توجه باشند؛ نه فقط در فضای علمی که در بین عموم مردم. چراکه بخشی از آنها که در فضای مجازی تولید محتوا می‌کنند ممکن است مغرض یا ناآگاه باشند؛ یکی از بهترین مراجعی که می‌توان برای درک مطلب به آن مراجعه کرد همین دائرة‌المعارف‌ها هستند به خصوص مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی که تجربه زیادی در این حوزه دارد.
 
او با بیان اینکه کسانی که دل‌شان برای فرهنگ این مملکت می‌تپد اگر چیزی به دست‌شان می‌رسد که فکر می‌کنند ارزش تحقیق بیشتری دارد به این مرکز مراجعه کنند، گفت: تحقیق در فرهنگ و تاریخ ایران و اسلام نیاز به وقت و امکانات زیادی دارد و یکی از راه‌ها برای این کار رجوع به دائرة‌المعارف‌هاست.
 
عضو شورای علمی دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی خطاب به مسئولان و مدیران کشوری گفت: بزرگترین محصول این مرکز این مجموعه‌هایی است که دیدید، ولی دو امتیاز بزرگ و مهم دارند که به گمان من قدری مغفول واقع شده‌اند. مهم‌ترین چیزی که در این سی سال اتفاق افتاد پرورش نسلی بود که در جای دیگری امکان نداشت اینگونه پرورش پیدا کنند که به طور دقیق نقد و بررسی شوند. و این سرمایه بزرگی است که دولتمردان باید بیش از این به فکرش باشند.
 
بهرامیان امتیاز دیگر این مرکز را کتابخانه‌ای خواند که گزیده‌ای از آثاری است که محققان بزرگ ایران در چند دهه اخیر مجموعه‌های خود را به آن اهدا کرده‌اند؛ از مرحوم افشار تا ستوده و بسیاری از بزرگان دیگر و گفت: این کتابخانه بی‌نظیر هم احتیاج به حمایت بیش از این دارد.
 
او در ادامه با بیان اینکه جای این گله وجود دارد که مسئولان و دولتمردان ما بیش از این فکر چنین مراکزی باشند و حمایت معنوی و مادی از آن را فراموش نکنند. چون سرمایه‌ای که از نسل‌های علمی در اینجا فراهم شده در جای دیگری وجود ندارد ، اظهار امیدواری کرد این دانشنامه‌ها تبدیل به مهم‌ترین مرجع برای جستجوی علاقه‌مندان و پژوهشگران شود.
 
 

 
 محمدمهدی محمودی، دبیراجرایی دانشنامه مهندسی در ایران، در ادامه این نشست طی سخنانی درباره این دانشنامه گفت: تابه‌حال کتاب‌های زیاد و دانشنامه‌های گوناگونی با نگاه تاریخی، فرهنگی و اجتماعی نوشته شده است و کل دانشنامه هایی که اشاره شد و در این مرکز هم هست با آن نگاه بوده ولی دانشنامه مهندسی در ایران، با نگاه مهندسی برای ثبت تمام شیوه‌ها و آثار و ابزار مهندسی، که اتفاقا نقش بسیار مهمی درتمدن و خلق تمدن و فرهنگ این کشور داشته است. برای مثال قناتها را داریم، جاده ها، بندها، کاخ ها، قلعه ها، شهرهای زیرزمینی و ابزارها را داریم که امروز بسیار کمرنگ شده‌اند. ولی خوشبختانه با حمایت و تشویق جناب آقای بجنوردی، این دانشنامه در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی شکل گرفت و اولین دانشنامه ای است که به صورت نسخه الکترونیکی بیرون خواهد آمد و همانطور که آقای بجنوردی فرمودند لازم نیست که تمام مداخل آن نوشته شود تا در دسترس قرار گیرد و حتی هر لحظه می تواند ویرایش شود.
 
محمودی ادامه داد: روش رده‌بندی این دانشنامه، همان سطح اول رشته‌های مهندسی در وزارت علوم است. ما 15 رشته مهندسی در وزارت علوم داریم که اولویت اول بخش معماری، عمران، برق و مکانیک است که در بناها و ابزارها و شهرسازی و معماری ما در گذشته و از سوی بزرگان‌مان شناسایی می‌شود.
 
 

 
 سخنران بعدی این مراسم،علی موسوی بجنوردی، معاون اجرایی و فناوری اطلاعات مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، در ابتدای سخنان خود گفت:  این پروژه تقریبا از دو سال پیش شروع شد. در ابتدا وبسایت طراحی شد سپس هسته‌ای را در نظر گرفتیم که بتواند دائرةالمعارف‌های مختلف را در خود جا دهد و نیازهای مربوط به مراجعه به دانشنامه‌ها را به نحو احسن پاسخ دهد. شیوه نامه ای برای ورود مقالات به این سامانه تدوین شد و ما از همفکری محققین و همکارانمان در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی استفاده کردیم تا مقالات به بهترین نحو روی سامانه قرار گیرد.
 
معاون فناوری اطلاعات مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی در توضیح وضع کنونی و چشم انداز نشر الکترونیک در ایران گفت: در حال حاضر حدود 13،8 درصد از ایرانیان ِ کتاب‌خوان، از انتشارات الکترونیک استفاده می کنند و پیش بینی می شود این رقم در 5 سال آینده به 25،9 درصد برسد. این در حالی است که بر اساس گزارش شورای عالی انقلاب فرهنگی که در سال 1396 منتشر شد سرانه مطالعه ایرانیان، 5 دقیقه در شبانه روز است. دو اتفاق خاص در ایران باعث گرایش عمومی به نشر الکترونیک شده است، یک:افزایش سرسام آور قیمت کاغذ و چاپ، هزینه های چاپ و نشر را به شدت بالا برده است و به تبع آن قیمت عرضۀ کتاب هم افزایش داشته است و عملا با کاهش قدرت خرید مردم میزان خرید کتاب هم کاهش پیدا کرده و برخی ناشران را تا مرز تعطیلی کشانده است. اتفاق بعدی کروناست که به علت محدودیت هایی که ایجاد کرده است اقبال مردم را به نشر الکترونیک افزایش داده است.
 
وی در ادامه با برشمردن مزایای نشر الکترونیک گفت: هزینه انتشار پایین و بالطبع قیمت ارزانتر نسبت به نسخه های چاپی زمان کم برای تکثیر اثر، سرعت انتشار و توزیع بالا، در هر زمان، امکان دریافت سریع نقدها و بازخوردها که برای جایی مانند دائرةالمعارف بسیار مهم است که بازخوردها بر روی مقالات را به سرعت دریافت کند و خودش را تصحیح کند. امکان دسترسی از نقاط دور، عدم اشتغال فضای فیزیکی که برای تولیدات این مرکز اهمیت دارد زیرا دائرةالمعارف ها بسیار حجیم هستند و با زندگی آپارتمان نشینی امروز هماهنگی ندارد. از دیگر مزایای نشر الکترونیک امکانپذیری پیش بینی و گنجاندن ابزارهایکاوش سریع در اثر که این قدرت را به کاربر می دهد که با اشکال مختلف روی محتوای مورد نظرش جستجو کند. امکان طبقه بندی بر اساس نظر خواننده که در واقع شخصی سازی محتواست که این مرکز هم به آن سمت خواهد رفت. تنوع انواع محتوای قابل ارائه: متن، صوت، تصویر و فیلم و در نهایت جلوگیری از قطع هزاران درخت برای تولید کاغذ.
 
علی موسوی بجنوردی با معرفی نسل Z درباره این مخاطبین جدید گفت: نسل زد که با نام‌های نسل نت و نسل اینترنت نیز شناخته می‌شود، نام گروهی است که از اوایل دههٔ ۲۰۰۰ تاکنون زاده شده‌اند. بخش اعظم اعضای نسل زد که هم اکنون حدود 25 درصد از جمعیت جهان را تشکیل می دهند، برای تمام عمر خود از ارتباطات و رسانه‌های دیجیتال استفاده می کنند. نسل زد از وقتی که چشم به جهان گشوده‌اند در اطراف خود به‌طور گسترده‌ای با فناوری‌های پیشرفته‌ای نظیر اینترنت، شبکه‌های اجتماعی، تلفن‌های همراه هوشمند، تبلت و غیره مواجه بوده‌اند. به همین دلیل برخی به این نسل نام شهروندان دیجیتال داده‌اند واضح است که هر تولیدکننده ای در بخش های مختلف صنعت از جمله صنعت چاپ و نشر باید به نیازهای این قشر از جامعه توجه داشته و برای آن برنامه ریزی کند.
 
وی در ادامه  افزود: طی سالیان گذشته اکثریت قریب به اتفاق دائرةالمعارف ها در جهان به سمت نشر آنلاین رفته اند مانند: Coumbia Encyclopedia, Encyclopaedia Britanica, Larousse, Encyclopedia Judaica و غیره است که به جز اینها شمار زیادی دائرةالمعارف داریم که اساسا به شکل آنلاین متولد شده اند که مشهور ترین آنها ویکی پدیا است.
 
علی موسوی بجنوردی در خصوص ویژگی های نسخه آنلاین دانشنامه های مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی گفت: بر خلاف نسخۀ پیشین، ساختار نمایشی مقالات از pdf به متن تغییر کرده است. مطالعه آسان، امکان کپی کردن متن در صورت نیاز، انطباق با همه نمایشگرها، امکان بهره مندی بیشتر از ابزارهای کاوش در متن ،ایجاد لینک های بین مقاله ای در متن  از جمله مزایایی است که در این کار وجود دارد. همچنین نسخه مخصوصی برای دستگاه های موبایل و تبلت طراحی شده است. در نسخه جدید فراهم آوردن انواع روش های دسترسی به محتوای مورد نظر به صورت جستجوی تمام متن، مرور موضوعی، مرور الفبایی در نظر گرفته شده است. و در نهایت اینکه در سامانۀ جدید افراد می توانند حساب کاربری داشته باشند و از مقالات و منابعی که بر روی این سامانه قرار گرفته برای خود کتابخانه شخصی تشکیل دهند.
وی در پایان افزود با وجود این سیستم جدید هر مقاله ای که در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی تألیف و ویرایش می شود بلافاصله بر روی نسخۀ آنلاین قرار خواهد گرفت و بدین ترتیب سرعت عرضۀ مقالات تولیدی این مرکز نسبت به گذشته افزای چشمگیری خواهد داشت. 
 
 

 
مسعود تاره ناظر علمی پروژۀ نسخه بر خط دانشنامه های مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی گفت: با توجه به اینکه بنده خود محقق هستم یکی دو مورد از ویژگی های  جدید برای پژوهشگران را عرض می کنم. عنایت دارید که دایرة المعارف‌ها و دانشنامه‌ها مجموعه‌هایی نسبتا مفصل هستند و به صورت کلاسیک در کتابخانه‌ها و سالن‌های مرجع در اختیار محققان و پژوهشگران قرار می‌گیرد. کمتر پژوهشگری هست که در کتابخانۀ شخصی خود دوره‌های دانشنامه‌های مختلف را در دسترس داشته باشد. به این معنا امکان دسترسی برخط و آنلاین به محتوای مدخل‌ها و عناوین دانشنامه‌هایی که از سوی مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی منتشر شده‌اند، فرصتی مغتنم برای عموم پژوهشگران و فرهیختگان خواهد بود.
 
وی افزود: پیشتر نسخه عکسی مقالات دایرة المعارف بزرگ اسلامی و دیگر دانشنامه‌های مرکز از طریق سایت مرکز در اختیار مراجعه کنندگان قرار داشت. تقریبا از تابستان سال 98 مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی با همکاری شماری از اعضاء مرکز تصمیم بر آن گرفت که محتوای مقالات را به صورت صفحات پویا و قابل جستجو ارائه دهد. ارائه مقالات مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی در شکل جدید نیازمند آن بود که تا حد امکان دقتی که در تألیف و ویرایش و چاپ مقالات صورت گرفته بود، در نسخه برخط آن هم در نظر گرفته شود. مجموعه مقالات مندرج در دایرة المعارف بزرگ اسلامی و دیگر دانشنامه‌های این مرکز دامنه گسترده‌ای از موضوعات و علوم را در بر دارند، بخش مهمی از هر عنوان دانشنامه‌ای مستندات و ارجاعات و مآخذ آن است. در نسخه برخط دانشنامه‌های مرکز تلاش شده است استاندارد ثبت اطلاعات به مانند نسخه‌های چاپی باشد و پژوهشگران به هنگام استفاده از نسخه برخط ناچار به مراجعه به نسخه چاپی نباشند.
 
مسعود تاره افزود: ویژگی دیگر نسخه برخط دانشنامه‌های مرکز را بهتر است با ذکر مثالی خدمت شما عرض کنم. تصور بفرمائید پژوهشگری قصد آن دارد که درباره موضوعی مانند زیدیه مطالعه کند. هنگامی که او به نسخه چاپی دایرة المعارف بزرگ اسلامی مراجعه کند، متوجه خواهد شد که مدخل زیدیه هنوز منتشر نشده است. چه بسا این پژوهشگر در نظر اول به این نتیجه برسد که دایرة المعارف بزرگ اسلامی برای مطالعه درباره زیدیه فایده‌ای ندارد و باید به دانشنامه‌ای دیگر مراجعه کرد. حال آنکه شمار قابل ملاحظه‌ای از مدخل‌های دایرة المعارف بزرگ اسلامی بی آنکه در عنوان آن اشاره‌ای به زیدیه داشته باشد، عملاً درباره زیدیه است یا مطالب ارزشمندی از جنبه‌های سیاسی، اجتماعی و اعتقادی زیدیه در آن درج شده است. نسخه برخط دایرة المعارف بزرگ اسلامی با داشتن امکان جستجوی متن مقالات می‌تواند کلیدواژه‌هایی را که پژوهشگران به دنبال آن هستند، جستجو کند و نتایج را در اختیار کاربران قرار دهد. استفاده از این امکان در مورد مثالی که پیشتر خدمتتان عرض کردم روشن می‌کند که مقالات پرشماری هستند که می‌توانند برای کاربران و پژوهشگران سودمند و قابل استفاده باشند.
 
وی در خاتمه گفت: لازم می‌دانم از زحمات همکاران مرکز که صمیمانه و با دلسوزی در صورت گرفتن این کار مشارکت داشته اند، یاد کنم. امید آن را دارم که دیگر بار مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی با نشاط و پویایی بیشتر فعالیت خود را ادامه دهد.